Perfectionisme is een bitch. Ik zeg het gewoon maar even zoals het in mijn ogen is. Daarbij plaats ik gelijk even de volgende kanttekening; er is niks mis mee om iets goed te willen doen, mooi te maken, passend te krijgen of iets dergelijks. Maar waarom is het dan een bitch? Als je iets TE goed wil doen, TE mooi of TE passend wil maken, dan krijg je te maken met het nastreven van een illusie. Want dan is het nooit goed genoeg, dan is er altijd nog wat op aan te merken. Je legt de lat te hoog, stelt (te) hoge eisen en je wilt maximaal presteren.

Bestaat er zoiets als perfect? En dan bedoel ik echt perfect perfect. Wanneer noem jij iets perfect?

Nou, dat perfectionisme heeft mij onwijs in de weg gezeten, met name op werkgebied. Mijn lessen, ideeën of ontwerpen konden altijd beter. Als iemand dan vroeg of het ooit goed genoeg was, ging ik het liefst de strijd aan. Het ging toch helemaal niet over goed genoeg? Het was gewoon nog niet af of er moesten nog wat puntjes op de i. Het was een onwijze stressbron en dat had ik zelf niet door. Of wel en ik ontkende het. Als je er zo naar kijkt, kun je je dan voorstellen dat perfectionisme soms echt in de weg kan zitten? Dat er een soort kantelpunt is waarop je perfectionisme omslaat in de minder gezonde vorm? Bij mij kwam dat besef pas na een burn-out en de juiste hulp. Dit heeft me geholpen om bepaalde signalen te herkennen en daarop te acteren.

Wat is perfectionisme ongeveer (want een precieze definitie zou perfectionistisch zijn 😉)
Perfectionisme houdt in dat je streeft naar perfectie. Je bent op zoek naar het hoogst haalbare en neemt met minder geen genoegen. Vaak is iemand die perfectionistisch is ook gedreven, een doorzetter en gedisciplineerd. Een perfectionist wil zijn taken (en leven) het liefst foutloos en volmaakt volbrengen.

Positieve en negatieve kanten
Allereerst is het goed om te weten dat perfectionisme zowel een kracht als een valkuil kan zijn. Het kan je dus onwijs goed helpen én onwijs tegenwerken. Er zitten positieve en negatieve kanten aan perfectionisme. Let wel goed op, want je perfectionisme is slecht een deel van jouw gedrag en dit bepaalt dus niet wie jij bent, enkel wat je doet.

Positieve kenmerken van perfectionisme zijn een grote gedrevenheid, discipline, hoog moraal, verantwoordelijkheidsgevoel, nauwkeurigheid, ijverig en ambitieus zijn.

Minder positief, dus de negatievere kanten van perfectionistisch gedrag zijn een hoog stresslevel, moeite met het uit handen geven van taken, slecht tegen fouten kunnen,Kritisch op zichzelf en anderen, oordelend, niet echt genieten van successen, overdoen of constant verbeteren en mislukkingen moeilijk los kunnen laten. Vaak komt er ook een vorm van faalangst bij perfectionistisch gedrag kijken, maar dat verschilt (zoals met alles) per persoon.

Doorslaan
Perfectionisme is niet per se goed of fout. Het is echter wel belangrijk om te beseffen dat je perfectionisme kan doorslaan in een ongezonde vorm die je leven (te) erg beïnvloedt. Je mag jezelf afvragen of jouw perfectionistische gedragingen voortkomen uit een ‘realistische bril’ of een ‘idealistische bril’. Dus is jouw gedrag realistisch, kun je die opdracht foutloos opleveren? Mag je geen fouten maken? Is je antwoord ja, dan kijk je realistisch(er). Is je antwoord (of eigenlijk je gedrag) nee? Dan kijk je wellicht te idealistisch naar de situatie en sla je door in je perfectionisme en dit kan bijvoorbeeld resulteren in overspannenheid of een burn-out. Zoals ik al noemde is hulp hierbij een belangrijke factor in mijn ogen. Maar ik geef je wat tips om je eigen perfectionisme eens onder de loep te nemen.